Verticale dorpen in Koerdistan

Diep in de bergen van Koerdistan in het grensgebied van Irak en Iran vind je bijna verticale dorpen die kenmerkend zijn voor deze regio. De hellingen zijn hier zo steil dat er geen andere manier is om te bouwen dan door het dak van het huis beneden te gebruiken als de tuin of de weg van het huis erboven.

Op elk moment van de dag is dit een bijzonder plek, maar vooral als het ene naar het andere dorp opdoemt uit de optrekkende mist.

Kamperen in de graanschuur van Iran

Het begint al langzaam donker te worden als ik op zoek ga naar een mooie en rustige plek om mijn tent op te zetten. Ik heb de veel te drukke grote weg achter me gelaten en fiets nu over een kleine weg door een vallei vol graan. Ik kijk goed naar links en rechts voor een verborgen weggetje waar ik in kan duiken. Net als ik een potentieel zijweggetje heb gevonden, word ik gestopt door een automobilist. Wat volgt is de inmiddels standaard vraag- en antwoordsessie. Dr. Hoessein Hoesini staat er op dat ik zijn gast ben. Hij duldt geen tegenspraak. Ik laat het dus maar zo en trek ondertussen mijn eigen plan.

Iets verderop zit een familie langs de weg te eten. Ik word uitgenodigd om een hapje mee te eten. Maar ik heb al gegeten. Al minimaal 5 keer vandaag. Hoe lief en gastvrij iedereen ook is, ik kan niet op iedere uitnodiging in gaan. De realiteit is dat ik na die tientallen ontmoetingen en gesprekken elke dag, de behoefte heb aan de rust en privacy van mijn tent. Niet veel later vind ik een mooie plek tussen de glooiende gele graanvelden. Net op tijd voor de weergaloze zonsondergang die alles oranje kleurt. Daar kan geen gastvrijheid tegenop.

Kamelen in de Iraanse woestijn

Opgeladen en uitgerust ben ik klaar voor de 900 km die ik door de woestijn moet afleggen om in Mashhad te komen. Ik geniet van de rust en de uitgestrektheid van de woestijn. Het ultieme gevoel van vrijheid beleef ik in deze woestijn. In een land waar bloot een groot taboe is, geniet ik van het moment dat ik na een lange, hete dag fietsen en zweten mijn fietskleren uit kan doen en een fles water over me heen te gieten. In de eenzaamheid van de woestijn is het daarna niet nodig om schone kleren aan te trekken. ’s Ochtends achtervolg ik met mijn camera de kamelen die zich rond mijn kamp hebben verzameld. In niets anders dan het witte fietsuniform waarin ik ook ben gaan slapen.

Dan realiseer ik mij dat er in Iran helemaal geen wilde kamelen zijn.

Koerden in Iran

Deze Koerdische familie in het westen van Iran viert waarschijnlijk geen kerst. Ik heb deze familie leren kennen als zeer gastvrij, vriendelijke en buitengewoon geïnteresseerd in mijn leven in Nederland. Ik ben er daarom van overtuigd dat ze ons een paar fijne dagen wensen, met de mensen om wie we het meeste geven.

De Jame moskee in Yazd

Je kunt niet naar Iran zonder één of meerdere moskeeën te bezoeken. De Jame moskee in Yazd is aangepast aan het woestijnklimaat van Yazd. De gebedsruimte is dan ook een open ruimte aan een grote binnenplaats. Het is fascinerend om hier op gepaste afstand te observeren: de gelovigen in gebed, de kinderen die doorgaan met hun spel en natuurlijk de overweldigende architectuur waarbinnen dit alles plaatsvindt. Na afloop wordt je vast en zeker uitgenodigd voor de thee.

De meeste moskeeën en heiligdommen zijn meestal ook toegankelijk voor niet-moslims. Vrouwen hebben een andere ingang dan mannen. In sommige heiligdommen is het dragen van een chador voor vrouwen verplicht. Deze chadors zijn bij de ingang van een moskee te leen. Gepaste eerbied wordt altijd gewaardeerd. Het maken van foto’s niet altijd.

De grote bazaar in Teheran

De grote bazaar (Bāzār e Bozorg) is de oudste en grootste bazaar in mega-stad Teheran. Het bestaat uit meer dan 10 kilometer aan gangen, waar elk deel is gespecialiseerd in weer een ander product. Als je weet waar je wezen moet, is hier alles te krijgen. Op vrijdag lijken alle 13 miljoen inwoners van Teheran tegelijk in de bazaar aanwezig te zijn. Het is misschien niet de meest ontspannen activiteit om in Teheran te doen, interessant en indrukwekkend is het zeker.

Ongemakkelijk wordt het wanneer je nog niet doorhebt dat in Iran wordt gerekend met twee valuta. De officiële munt is de Rial, maar in de bazaar wordt nog gerekend met de Tuman. Een munt die allang niet meer in omloop is en waarvan de waarde een tiende is van de Rial. Afdingen leidt dus tot de nodige beschamende situaties. 10 Rial is namelijk hartstikke duur voor bijvoorbeeld een kam en moet dus goedkoper. Tot je er achter komt ze het over Tuman hebben en de prijs van de kam maar 1 Rial is. Dat is dan weer hartstikke goedkoop. Alsof in Nederland iedereen het nog over guldens heeft.

De windtorens van Yazd

Midden in de Iraanse woestijn ligt Yazd. Het is één van de mooiste steden van Iran. De oude stad is grotendeels intact en volledig opgetrokken uit leem. Kenmerkend zijn de vele windtorens in de stad.

Zodra je Yazd binnenrijdt, zie je de hoge, rechthoekige badgirs al boven de lemen daken van de stad uitsteken. Deze windtorens vormen een natuurlijke airconditioning die al eeuwen oud is. De torens vangen de lichtste wind en blazen het naar de kamers eronder. Het is mooi om te zien hoe de vroegere inwoners van Yazd zo’n slimme manier hebben gevonden om hun huizen koel te houden in de hete zomer.

Vanaf het terras van Yazd Old House heb je een onovertroffen uitzicht over de oude stad met haar kenmerkende windtorens.

Ambachtslieden in Yazd

Al van ver hoor je het gehamer en getik van de koperslagers in de bazaar van Yazd. Uit koper worden pannen en potten gemaakt. Van lelijke pannen worden mooie pannen gemaakt. Boven het vuur wordt het koper zacht en soepel gemaakt en dan is het tik-tik-tik van de man die de motieven aanbrengt.

Tapijten kijken in Shiraz

Iran is geen Marokko of Turkije. Hier geen tapijten die je door iedere broer, neef of oom worden aangesmeerd. In Shiraz kun je rustig wandelen door de bazaar en genieten van al het moois dat er wordt aangeboden. Zo kun je als toeschouwer aanschouwen hoe er wordt onderhandeld, gekocht en verkocht, zonder dat je de volgende klant hoeft te zijn.

Kleine winkeltjes in Iran

Mini winkeltjes vind je overal ter wereld. Iran is daarop geen uitzondering. Het assortiment is altijd verrassend en interessant en daarom al een bezoek waard. Wie verzint het nou om sigaretten, poppen, paraplu’s en snoepgoed te gaan verkopen? Deze Koerdische meneer vind het echter de gewoonste zaak ter wereld. Hij doet al jaren niets anders. Ik rook niet, maar een paraplu kon ik goed gebruiken.

Bradt Travel Guide Iran